Source :- BBC PUNJABI
ਤਸਵੀਰ ਸਰੋਤ, Getty Images
ਸਰਕਾਰੀ ਰਿਪੋਰਟਾਂ ਮੁਤਾਬਕ, ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਹਰ ਸਾਲ 11 ਲੱਖ ਤੋਂ 12 ਲੱਖ ਗਰਭਪਾਤ ਕੀਤੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ, ਜਦਕਿ ਅਣਅਧਿਕਾਰਤ ਰਿਪੋਰਟਾਂ ਦੱਸਦੀਆਂ ਹਨ ਕਿ ਇਹ ਅਧਿਕਾਰਤ ਗਿਣਤੀ ਅਸਲ ਗਿਣਤੀ ਦਾ ਸਿਰਫ 10 ਫੀਸਦੀ ਹੈ ਅਤੇ 90 ਫੀਸਦੀ ਗਰਭਪਾਤ ਗੁਪਤ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਕੀਤੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ।
ਲੈਂਸੇਟ ਜਰਨਲ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਿਤ ਇੱਕ ਰਿਪੋਰਟ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, ਸਾਲ 2015 ਵਿੱਚ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ 15 ਲੱਖ ਤੋਂ ਵੱਧ ਗਰਭਪਾਤ ਕੀਤੇ ਗਏ ਸਨ। ਪਿਛਲੇ 10 ਸਾਲਾਂ ਵਿੱਚ ਇਹ ਗਿਣਤੀ ਕਾਫ਼ੀ ਵਧ ਗਈ ਹੈ।
ਇੱਕ ਅੰਦਾਜ਼ਾ ਹੈ ਕਿ ਕੁੱਲ ਗਰਭਪਾਤਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਸਿਰਫ਼ 20-25 ਫੀਸਦੀ ਹੀ ਹਸਪਤਾਲਾਂ ਵਿੱਚ ਜਾਂ ਪੇਸ਼ੇਵਰਾਂ ਦੀ ਨਿਗਰਾਨੀ ਹੇਠ ਕੀਤੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ।
ਬਾਕੀ 75-80 ਫੀਸਦੀ ਗਰਭਪਾਤ ਅਸੁਰੱਖਿਅਤ ਤਰੀਕੇ ਜਾਂ ਮਾੜੇ ਹਾਲਾਤ ਵਿੱਚ ਕੀਤੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਅਜਿਹਾ ਇਸ ਗਲਤ ਧਾਰਨਾ ਕਾਰਨ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਕਿ ਗਰਭਪਾਤ ਇੱਕ ਕਾਨੂੰਨੀ ਅਪਰਾਧ ਹੈ।
ਗਰਭ ਨਿਰੋਧ ਬਾਰੇ ਜਾਣਨ ਵਾਲੀਆਂ ਗੱਲਾਂ
ਗਰਭ ਅਵਸਥਾ ਨੂੰ ਰੋਕਣ ਲਈ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਬਦਲ ਉਪਲੱਬਧ ਹਨ, ਪਰ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਲੋਕ ਉਨ੍ਹਾਂ ਤੋਂ ਅਣਜਾਣ ਹੁੰਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਗਰਭਪਾਤ ਦਾ ਸਹਾਰਾ ਲੈਂਦੇ ਹਨ। ਗਰਭਪਾਤ ਦੌਰਾਨ ਇੱਕ ਔਰਤ ਦਾ ਬਹੁਤ ਸਾਰਾ ਖੂਨ ਵਹਿ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਜੋ ਕਿ ਉਸਦੀ ਸਿਹਤ ‘ਤੇ ਵੀ ਅਸਰ ਪਾਉਂਦਾ ਹੈ।
ਐਮਰਜੈਂਸੀ ਗਰਭ ਨਿਰੋਧਕ ਗੋਲੀ, ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਇਸਦੇ ਨਾਮ ਤੋਂ ਹੀ ਪਤਾ ਲੱਗਦਾ ਹੈ, ਸਿਰਫ ਐਮਰਜੈਂਸੀ ਦੇ ਸਮੇਂ ਵਿੱਚ ਲੈਣ ਲਈ ਤਿਆਰ ਕੀਤੀ ਗਈ ਹੈ, ਪਰ ਇਸਨੂੰ ਮਹੀਨੇ ਵਿੱਚ ਦੋ ਜਾਂ ਤਿੰਨ ਵਾਰ ਲੈਣ ਨਾਲ ਕਈ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੇ ਮਾੜੇ ਪ੍ਰਭਾਵ ਹੋ ਸਕਦੇ ਹਨ।
ਜਿਨਸੀ ਸਿਹਤ ਬਾਰੇ ਜਾਗਰੂਕਤਾ ਦੀ ਘਾਟ, ਸੈਕਸ ਜੀਵਨ ਬਾਰੇ ਗੱਲ ਕਰਨ ਤੋਂ ਝਿਜਕ ਅਤੇ ਹੋਰਾਂ ਨਾਲ ਇਸ ਬਾਰੇ ਚਰਚਾ ਕਰਨ ਦੇ ਮੌਕਿਆਂ ਦੀ ਘਾਟ, ਨੁਕਸਾਨ ਦੀ ਸਥਿਤੀ ਪੈਦਾ ਕਰਦੀ ਹੈ।
ਜਦੋਂ ਅਣਚਾਹੇ ਗਰਭ ਵਾਲੀ ਸਥਿਤੀ ਹੁੰਦੀ ਹੈ, ਤਾਂ ਨੌਜਵਾਨ ਅਤੇ ਨਵ-ਵਿਆਹੇ ਜੋੜੇ ਮਾਨਸਿਕ ਤਣਾਅ ਵਿੱਚ ਆ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਪਤਾ ਹੀ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦਾ ਕਿ ਕੀ ਕਰਨਾ ਹੈ ਜਾਂ ਕਿਸ ਨਾਲ ਸੰਪਰਕ ਕਰਨਾ ਹੈ।
ਗਰਭ ਅਵਸਥਾ ਨੂੰ ਰੋਕਣ ਕਈ ਤਰੀਕੇ ਉਪਲੱਭਧ ਹਨ, ਅਤੇ ਇਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਜਾਣਕਾਰੀ ਤੁਹਾਨੂੰ ਗਰਭਪਾਤ ਦੀ ਹੱਦ ਤੱਕ ਜਾਣ ਤੋਂ ਬਚਾਉਣ ਵਿੱਚ ਮਦਦ ਕਰ ਸਕਦੀ ਹੈ।
ਔਰਤਾਂ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਸਰੀਰ ਨੂੰ ਚੰਗੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਜਾਣਨਾ/ਸਮਝਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਮਾਹਿਰਾਂ ਤੋਂ ਸਲਾਹ ਲੈਣੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ ਕਿ ਉਨ੍ਹਾਂ ਲਈ ਗਰਭ ਨਿਰੋਧ ਦਾ ਕਿਹੜਾ ਤਰੀਕਾ ਸਭ ਤੋਂ ਵਧੀਆ ਹੈ।
ਕੰਡੋਮ ਦਾ ਇਸਤੇਮਾਲ ਕਿੰਨਾ ਲਾਭਦਾਇਕ?
ਤਸਵੀਰ ਸਰੋਤ, Getty Images
ਕੰਡੋਮ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਲੋਕਾਂ ਲਈ ਸਭ ਤੋਂ ਵਧੀਆ ਹੈ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਕਈ ਜਿਨਸੀ ਸਾਥੀ ਹਨ। ਕਿਉਂਕਿ ਕੰਡੋਮ ਹੀ ਇੱਕੋ-ਇੱਕ ਅਜਿਹਾ ਗਰਭ ਨਿਰੋਧਕ ਹੈ ਜੋ ਐਚਆਈਵੀ ਏਡਜ਼, ਹੈਪੇਟਾਈਟਸ-ਬੀ, ਅਤੇ ਹੋਰ ਜਿਨਸੀ ਸਬੰਧਾਂ ਨਾਲ ਫੈਲਣ ਵਾਲੀਆਂ ਬਿਮਾਰੀਆਂ ਤੋਂ ਬਚਾਉਂਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਇੱਕ ਸਾਥੀ ਦੇ ਡਿਸਚਾਰਜ ਨੂੰ ਦੂਜੇ ਸਾਥੀ ਦੇ ਡਿਸਚਾਰਜ ਨਾਲ ਰਲਣ ਤੋਂ ਰੋਕਦਾ ਹੈ।
ਬਜ਼ਾਰ ਵਿੱਚ ਮਰਦਾਂ ਅਤੇ ਔਰਤਾਂ ਲਈ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਕੰਡੋਮ ਉਪਲੱਬਧ ਹਨ। ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਲੋਕ ਮਰਦ ਕੰਡੋਮ ਤੋਂ ਜਾਣੂ ਹਨ। ਜੇਕਰ ਔਰਤਾਂ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਲਈ ਕੰਡੋਮ ਵਰਤਣ ਵਿੱਚ ਮੁਸ਼ਕਲ ਆਉਂਦੀ ਹੈ, ਤਾਂ ਬਾਜ਼ਾਰ ਵਿੱਚ ਕੇ-ਵਾਈ ਜੈਲੀ ਉਪਲੱਬਧ ਹੈ। ਇਸਦੀ ਵਰਤੋਂ ਸੰਭੋਗ ਦੌਰਾਨ ਬਹੁਤ ਜ਼ਿਆਦਾ ਰਗੜ ਨੂੰ ਰੋਕਣ ਵਿੱਚ ਮਦਦ ਕਰਦੀ ਹੈ।
ਬੇਸ਼ੱਕ, ਕੰਡੋਮ ਦੀ ਸਮੱਸਿਆ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਜੇਕਰ ਤੁਸੀਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਸਹੀ ਢੰਗ ਨਾਲ ਵਰਤਣਾ ਨਹੀਂ ਜਾਣਦੇ ਤਾਂ ਉਹ ਫਟ ਸਕਦੇ ਹਨ। ਇਸ ਦੇ ਕਾਰਨ ਵੀ ਗਰਭ ਅਵਸਥਾ ਦੀ ਸੰਭਾਵਨਾ ਬਣ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਇੱਕ ਵਿਅਕਤੀ ਤੋਂ ਦੂਜੇ ਵਿਅਕਤੀ ਵਿੱਚ ਜਿਨਸੀ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਲਾਗਾਂ ਦੇ ਫੈਲਣ ਦਾ ਜੋਖਮ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ।
ਇਸ ਲਈ, ਕੰਡੋਮ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਨ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਬਾਰੇ ਚੰਗੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਜਾਣਨਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ, ਸ਼ੁਕਰਾਣੂਨਾਸ਼ਕ ਜੈਲੀ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਕੇ ਵੀ ਗਰਭ ਅਵਸਥਾ ਨੂੰ ਰੋਕਿਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ।
ਜਨਮ ਨਿਯੰਤਰਣ ਗੋਲੀ ਕਿਵੇਂ ਕੰਮ ਕਰਦੀ ਹੈ?
ਤਸਵੀਰ ਸਰੋਤ, Getty Images
ਜਿਹੜੀਆਂ ਔਰਤਾਂ ਇਸ ਸਮੇਂ ਬੱਚੇ ਨਹੀਂ ਚਾਹੁੰਦੀਆਂ, ਉਹ ਅਜਿਹੀਆਂ ਜਨਮ ਨਿਯੰਤਰਣ ਗੋਲੀਆਂ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰ ਸਕਦੀਆਂ ਹਨ। ਜਦੋਂ ਤੱਕ ਇਹ ਗੋਲੀਆਂ ਵਰਤੀਆਂ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ, ਉਹ ਗਰਭਵਤੀ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦੀਆਂ। ਜਨਮ ਨਿਯੰਤਰਣ ਵਾਲੀਆਂ ਗੋਲੀਆਂ ਔਰਤਾਂ ਵਿੱਚ ਐਗ ਦੇ ਰਿਲੀਜ਼ ਨੂੰ ਰੋਕਦੀਆਂ ਹਨ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਗਰਭ ਅਵਸਥਾ ਦੀ ਸਥਿਤੀ ਨਹੀਂ ਬਣਦੀ।
ਇਸ ਗੋਲੀ ਵਿੱਚ ਦੋ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੇ ਹਾਰਮੋਨ ਹੁੰਦੇ ਹਨ: ਐਸਟ੍ਰੋਜਨ ਅਤੇ ਪ੍ਰੋਜੇਸਟ੍ਰੋਨ।
ਅਨਿਯਮਿਤ ਮਾਹਵਾਰੀ ਚੱਕਰ, ਅਨੀਮੀਆ (ਖੂਨ ਦੀ ਕਮੀ), ਮਾਹਵਾਰੀ ਦੌਰਾਨ ਭਾਰੀ ਖੂਨ ਵਹਿਣਾ, ਅਤੇ ਪ੍ਰੀਮੇਂਸਟਰੂਅਲ ਸਿੰਡਰੋਮ (ਮਾਹਵਾਰੀ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਚਿੜਚਿੜਾਪਨ, ਚਿੰਤਾ) ਵਾਲੀਆਂ ਔਰਤਾਂ ਇਨ੍ਹਾਂ ਗੋਲੀਆਂ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਕੇ, ਇਨ੍ਹਾਂ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ ਨੂੰ ਘਟਾ ਸਕਦੀਆਂ ਹਨ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚ ਦੋ ਹਾਰਮੋਨਾਂ ਦਾ ਸੁਮੇਲ ਹੁੰਦਾ ਹੈ।
ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਪਰਿਵਾਰ ਨਿਯੋਜਨ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ ਦੇ ਤਹਿਤ, ਸਰਕਾਰ ਦੇਸ਼ ਦੇ ਪਿੰਡਾਂ ਵਿੱਚ ਮਾਲਾ-ਐਨ ਅਤੇ ਮਾਲਾ-ਡੀ ਨਾਮਕ ਗੋਲੀਆਂ ਮੁਫਤ ਜਾਂ ਬਹੁਤ ਘੱਟ ਕੀਮਤ ‘ਤੇ ਵੰਡਦੀ ਹੈ। ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ, ਬਾਜ਼ਾਰ ਵਿੱਚ ਕਈ ਗੋਲੀਆਂ ਉਪਲੱਬਧ ਹਨ। ਇਹ ਸਾਰੀਆਂ ਗੋਲੀਆਂ ਡਾਕਟਰ ਦੀ ਪਰਚੀ ਤੋਂ ਬਿਨਾਂ ਦਵਾਈਆਂ ਦੀ ਦੁਕਾਨ ਤੋਂ ਖਰੀਦੀਆਂ ਜਾ ਸਕਦੀਆਂ ਹਨ।
ਅਜਿਹੀ ਗੋਲੀ ਮਾਹਵਾਰੀ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਣ ਦੇ ਦਿਨ ਤੋਂ ਲਗਾਤਾਰ 21 ਦਿਨਾਂ ਤੱਕ ਲੈਣੀ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਬਾਕੀ ਸੱਤ ਦਿਨ ਲਾਲ ਆਇਰਨ ਦੀਆਂ ਗੋਲੀਆਂ ਖਾਣੀਆਂ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ। ਉਸ ਸਮੇਂ, ਤੁਹਾਡੀ ਮਾਹਵਾਰੀ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋ ਜਾਵੇਗੀ ਅਤੇ ਫਿਰ ਤੁਹਾਨੂੰ ਗੋਲੀਆਂ ਦਾ ਇਹ ਰੂਟੀਨ ਜਾਂ ਚੱਕਰ ਦੁਬਾਰਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰਨਾ ਪਵੇਗਾ।
ਜਨਮ ਨਿਯੰਤਰਣ ਵਾਲੀਆਂ ਗੋਲੀਆਂ ਕਿਸਨੂੰ ਨਹੀਂ ਲੈਣੀਆਂ ਚਾਹੀਦੀਆਂ?
ਤਸਵੀਰ ਸਰੋਤ, Getty Images
ਐਸਟ੍ਰੋਜਨ ਅਤੇ ਪ੍ਰੋਜੇਸਟ੍ਰੋਨ ਵਾਲੀਆਂ ਗੋਲੀਆਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਔਰਤਾਂ ਨੂੰ ਨਹੀਂ ਲੈਣੀਆਂ ਚਾਹੀਦੀਆਂ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਖੂਨ ਦੇ ਜੰਮਣ ਦੇ ਵਿਕਾਰ ਹਨ, ਜੋ 35 ਸਾਲ ਤੋਂ ਵੱਧ ਉਮਰ ਦੀਆਂ ਹਨ, ਜੋ ਸਿਗਰਟ ਪੀਂਦੀਆਂ ਹਨ ਜਾਂ ਸ਼ਰਾਬ ਪੀਂਦੀਆਂ ਹਨ, ਮਾਈਗ੍ਰੇਨ, ਕੈਂਸਰ, ਬਲੱਡ ਕੈਂਸਰ ਤੋਂ ਪੀੜਤ ਹਨ, ਛਾਤੀ ਦਾ ਦੁੱਧ ਚੁੰਘਾ ਰਹੀਆਂ ਹਨ, ਅਤੇ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਮੋਟਾਪੇ ਦੀ ਸਮੱਸਿਆ ਹੈ।
ਬਾਜ਼ਾਰ ਵਿੱਚ ਕਈ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੀਆਂ ਜਨਮ ਨਿਯੰਤਰਣ ਗੋਲੀਆਂ ਉਪਲੱਬਧ ਹਨ। ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ‘ਛੋਟੀ ਗੋਲੀ’ ਵੀ ਉਪਲੱਬਧ ਹੈ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਸਿਰਫ਼ ਪ੍ਰੋਜੇਸਟ੍ਰੋਨ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਗੋਲੀ ਸਿਰਫ਼ ਦੁੱਧ ਚੁੰਘਾਉਣ ਵਾਲੀਆਂ ਔਰਤਾਂ ਹੀ ਲੈ ਸਕਦੀਆਂ ਹਨ।
ਸਰਕਾਰ ਨੇ ਹਾਲ ਹੀ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਜਨਮ ਨਿਯੰਤਰਣ ਗੋਲੀ ਬਣਾਈ ਹੈ ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਹਾਰਮੋਨ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦੇ ਅਤੇ ਇਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਹਰ ਕੋਈ ਲੈ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਗੋਲੀਆਂ ਦੇ ਨਾਮ ‘ਸਹੇਲੀ’ ਅਤੇ ‘ਛਾਯਾ’ ਹਨ। ਇਹ ਗੋਲੀ ਹਰ ਉਮਰ ਦੀਆਂ ਔਰਤਾਂ ਲੈ ਸਕਦੀਆਂ ਹਨ।
ਇਹ ਗੋਲੀ ਪਹਿਲੇ ਤਿੰਨ ਮਹੀਨਿਆਂ ਲਈ ਹਫ਼ਤੇ ਵਿੱਚ ਦੋ ਵਾਰ ਲੈਣੀ ਪੈਂਦੀ ਹੈ। ਇਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਇਸਨੂੰ ਹਫ਼ਤੇ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਵਾਰ ਲੈਣਾ ਕਾਫ਼ੀ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ।
ਜੇਕਰ ਤੁਹਾਨੂੰ ਸਿਹਤ ਸੰਬੰਧੀ ਕੋਈ ਸਮੱਸਿਆ ਹੈ ਤਾਂ ਸਾਵਧਾਨ ਰਹੋ
ਜਿਹੜੀਆਂ ਮਹਿਲਾਵਾਂ ਜਿਨਸੀ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਫੈਲਣ ਵਾਲੀ ਕਿਸੇ ਵੀ ਬਿਮਾਰੀ, ਪੀਸੀਓਐਸ, ਜਾਂ ਟੀਬੀ ਤੋਂ ਪੀੜਤ ਹਨ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਕਿਸੇ ਮਾਹਰ ਨਾਲ ਸਲਾਹ ਕਰਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਹੀ ਜਨਮ ਨਿਯੰਤਰਣ ਗੋਲੀਆਂ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਨੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ।
ਜਿਹੜੀਆਂ ਮਹਿਲਾਵਾਂ ਖਾਣ ਵਾਲੀ ਗੋਲੀ ਨਹੀਂ ਲੈਣਾ ਚਾਹੁੰਦੀਆਂ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਲਈ ਇੱਕ ਸਕਿਨ ਪੈਚ ਵੀ ਉਪਲੱਬਧ ਹੈ। ਇਸ ਪੈਚ ਨੂੰ ਪੇਟ, ਮੋਢੇ ਜਾਂ ਪਿੱਠ ‘ਤੇ ਲਗਾਇਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਇਸਨੂੰ ਮਹੀਨੇ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਹਫ਼ਤੇ ਲਈ ਲਗਾਇਆ ਜਾਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ।
ਇਸ ਦੇ ਨਾਲ ਹੀ, ਗਰਭ ਨਿਰੋਧਕ ਟੀਕੇ ਵੀ ਉਪਲੱਬਧ ਹਨ। ਅੰਤਰਾ ਨਾਮਕ ਟੀਕੇ ਵਿੱਚ ਡੀਐਮਪੀਏ ਨਾਮਕ ਹਾਰਮੋਨ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਜੇਕਰ ਤੁਸੀਂ ਇਸਨੂੰ ਵਰਤਣਾ ਚਾਹੁੰਦੇ ਹੋ, ਤਾਂ ਤੁਹਾਨੂੰ ਇਸਨੂੰ ਹਰ ਤਿੰਨ ਮਹੀਨਿਆਂ ਬਾਅਦ ਲੈਣਾ ਪਵੇਗਾ।
ਇਸ ਟੀਕੇ ਨੂੰ ਹਰ ਉਮਰ ਦੀਆਂ ਔਰਤਾਂ ਲਗਵਾ ਸਕਦੀਆਂ ਹਨ। ਇਹ ਮਾਹਵਾਰੀ ਸਮੇਂ ਖੂਨ ਵਗਣ ਨੂੰ ਵੀ ਘਟਾਉਂਦਾ ਹੈ। ਕੈਂਸਰ, ਜਿਗਰ ਜਾਂ ਗੁਰਦੇ ਦੀਆਂ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ ਵਾਲੀਆਂ ਔਰਤਾਂ ਨੂੰ ਇਹ ਟੀਕਾ ਨਹੀਂ ਲਗਾਉਣਾ ਚਾਹੀਦਾ। ਇਹ ਟੀਕਾ ਸਰਕਾਰ ਤੋਂ ਮੁਫ਼ਤ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤਾ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ।
ਤਸਵੀਰ ਸਰੋਤ, Getty Images
ਇਮਪਲਾਂਟ
ਸਬਡਰਮਲ ਇਮਪਲਾਂਟ ਹਾਰਮੋਨ-ਰਿਲੀਜ਼ਿੰਗ ਇਮਪਲਾਂਟ ਹੁੰਦੇ ਹਨ ਜੋ ਛੋਟੀਆਂ ਡੰਡੀਆਂ ਵਾਂਗ ਦਿਖਾਈ ਦਿੰਦੇ ਹਨ। ਇਸਨੂੰ ਕੂਹਣੀ ਦੀ ਚਮੜੀ ਦੇ ਹੇਠਾਂ ਲਗਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਸਦੀ ਵਰਤੋਂ ਨਾਲ ਤਿੰਨ ਤੋਂ ਪੰਜ ਸਾਲਾਂ ਤੱਕ ਗਰਭ ਅਵਸਥਾ ਨੂੰ ਰੋਕਿਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਫਿਰ ਇਸਨੂੰ ਹਟਾ ਦੇਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ।
ਗਰਭ ਵਿੱਚ ਲਗਾਏ ਜਾਣ ਵਾਲਾ ਡਿਵਾਇਸ
ਦੋ ਬੱਚਿਆਂ ਵਿਚਕਾਰ ਘੱਟੋ-ਘੱਟ ਤਿੰਨ ਸਾਲ ਦਾ ਅੰਤਰ ਹੋਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ ਤਾਂ ਜੋ ਮਾਂ ਅਤੇ ਬੱਚਾ ਸਿਹਤਮੰਦ ਰਹਿਣ। ਉਸ ਸਮੇਂ ਦੌਰਾਨ, ਸਭ ਤੋਂ ਵਧੀਆ ਵਿਕਲਪ ਬੱਚੇਦਾਨੀ ਵਿੱਚ ਕਾਪਰ-ਟੀ ਲਗਾਉਣਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਕਾਪਰ-ਟੀ ਤਿੰਨ ਤੋਂ ਪੰਜ ਸਾਲਾਂ ਲਈ ਕੰਮ ਕਰਦਾ ਹੈ।
ਮਰੀਨਾ ਨਾਮਕ ਇੱਕ ਅਜਿਹੇ ਹੀ ਯੰਤਰ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਨ ਨਾਲ ਗਰਭ ਅਵਸਥਾ ਨੂੰ ਦਸ ਸਾਲਾਂ ਤੱਕ ਰੋਕਿਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ।
ਪਰਿਵਾਰ ਨਿਯੋਜਨ ਲਈ ਨਸਬੰਦੀ ਜਾਂ ਟਿਊਬੈਕਟੋਮੀ ਵਰਗੇ ਆਪ੍ਰੇਸ਼ਨ ਸਭ ਤੋਂ ਵਧੀਆ ਤਰੀਕੇ ਹਨ। ਮਰਦਾਂ ਦੀ ਨਸਬੰਦੀ (ਨਸਬੰਦੀ) ਦਾ ਜ਼ਖ਼ਮ ਬਹੁਤ ਘੱਟ ਸਮੇਂ ਵਿੱਚ ਠੀਕ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।
ਐਮਰਜੈਂਸੀ ਦੀ ਸਥਿਤੀ ਵਿੱਚ ਕੀ ਕਰਨਾ ਹੈ?
ਤਸਵੀਰ ਸਰੋਤ, Getty Images
ਇੱਕ ਔਰਤ ਜੋ ਗਰਭਵਤੀ ਨਹੀਂ ਹੋਣਾ ਚਾਹੁੰਦੀ, ਉਹ ਐਮਰਜੈਂਸੀ ਗਰਭ ਨਿਰੋਧਕ ਗੋਲੀਆਂ ਲੈ ਸਕਦੀ ਹੈ।
ਇਹ ਗੋਲੀ ਸਬੰਧ ਬਣਾਉਣ ਦੇ 72 ਘੰਟਿਆਂ ਦੇ ਅੰਦਰ-ਅੰਦਰ ਲੈਣੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ। ਹਾਲਾਂਕਿ, ਇਸ ਗੋਲੀ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਸਿਰਫ ਐਮਰਜੈਂਸੀ ਸਥਿਤੀਆਂ ਵਿੱਚ ਹੀ ਕੀਤੀ ਜਾਣੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ।
ਇਸਦੀ ਵਾਰ-ਵਾਰ ਵਰਤੋਂ ਮਾਹਵਾਰੀ ਦੀਆਂ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ, ਬੱਚੇਦਾਨੀ ਦੀਆਂ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ ਅਤੇ ਅਨੀਮੀਆ (ਖੂਨ ਦੀ ਕਮੀ) ਦਾ ਕਾਰਨ ਬਣ ਸਕਦੀ ਹੈ।
ਇਸ ਲਈ, ਔਰਤਾਂ ਨੂੰ ਇਸ ਬਾਰੇ ਆਪਣੇ ਸਾਥੀ ਨਾਲ ਗੱਲ ਕਰਨੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਦੋਵਾਂ ਨੂੰ ਮਿਲ ਕੇ ਇਹ ਤੈਅ ਕਰਨਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ ਕਿ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਜਨਮ ਨਿਯੰਤਰਣ ਦਾ ਕਿਹੜਾ ਤਰੀਕਾ ਚੁਣਨਾ ਹੈ।
ਅਸੀਂ ਆਪਣੀ ਸਹੂਲਤ ਲਈ ਹੀ ਇਹ ਸਾਰੇ ਤਰੀਕੇ ਖੋਜੇ ਹਨ।
ਕੁਦਰਤੀ ਗਰਭਅਵਸਥਾ ਤੋਂ ਬਚਣ ਲਈ, ਜੇਕਰ ਤੁਸੀਂ ਆਪਣੀ ਮਾਹਵਾਰੀ ਤੋਂ ਤਿੰਨ ਦਿਨ ਪਹਿਲਾਂ ਅਤੇ ਤਿੰਨ ਦਿਨ ਬਾਅਦ ਜਿਨਸੀ ਸੰਬੰਧ ਬਣਾਉਂਦੇ ਹੋ, ਤਾਂ ਗਰਭਧਾਰਣ ਦੀ ਸੰਭਾਵਨਾ ਬਹੁਤ ਘੱਟ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਹਾਲਾਂਕਿ, ਕੰਡੋਮ ਵਰਗੇ ਵਿਕਲਪਾਂ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਨ ਨਾਲ ਲਾਗ ਨੂੰ ਰੋਕਣ ਵਿੱਚ ਵੀ ਮਦਦ ਮਿਲਦੀ ਹੈ।
(ਨੋਟ: ਇਸ ਲੇਖ ਦੇ ਲੇਖਕ ਇੱਕ ਡਾਕਟਰ ਹਨ। ਇਹ ਲੇਖ ਡਾਕਟਰੀ ਮਾਮਲਿਆਂ ਨੂੰ ਸਰਲ ਤਰੀਕੇ ਨਾਲ ਸਮਝਾਉਣ ਅਤੇ ਜਾਗਰੂਕਤਾ ਦੇ ਉਦੇਸ਼ਾਂ ਲਈ ਲਿਖਿਆ ਗਿਆ ਹੈ।)
ਬੀਬੀਸੀ ਲਈ ਕਲੈਕਟਿਵ ਨਿਊਜ਼ਰੂਮ ਵੱਲੋਂ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਿਤ
source : BBC PUNJABI
