Source : BBC NEWS
ઇમેજ સ્રોત, Getty Images
આંતરરાષ્ટ્રીય ક્રિકેટ પરિષદ (ICC) સમયાંતરે નવા નિયમો રજૂ કરીને અને સમય બદલાતા હાલના નિયમોમાં ફેરફાર કરીને ક્રિકેટને જીવંત રાખે છે.
રમતનો ઉત્સાહ વધારવા માટે નિયમોમાં ફેરફાર અને નવા નિયમો લાવવામાં આવી રહ્યા છે.
ICC દરેક ચોક્કસ અંતરાલ પર ક્રિકેટ રમતના પાસાંની સમીક્ષા કરે છે અને સમયાંતરે નિયમોમાં ફેરફાર અને નવા નિયમોની જાહેરાત કરે છે.
ICC વર્લ્ડકપ અને ટેસ્ટ ચૅમ્પિયનશિપ સહિતની મહત્ત્વપૂર્ણ શ્રેણી શરૂ થાય તે પહેલાં આ જાહેરાત કરે છે. આ સંદર્ભમાં, ICC એ બે હાલના નિયમોમાં ફેરફારોને મંજૂરી આપી છે.
ICC દ્વારા જાહેર કરાયેલા નવા નિયમો 17 જૂન (આજ)થી આંતરરાષ્ટ્રીય ટેસ્ટ મૅચો માટે, તારીખ બીજી જુલાઈથી ODI માટે અને 10 જુલાઈથી ટી20 મૅચો માટે અમલમાં આવશે.
આ નવા નિયમો શું છે? તેનો લાભ કોને મળશે?
આંતરરાષ્ટ્રીય ક્રિકેટ કાઉન્સિલે વન-ડે મૅચના નિયમમાં ફેરફાર કર્યો છે કે દરેક ટીમ બે બૉલનો ઉપયોગ કરશે અને તમામ આંતરરાષ્ટ્રીય મૅચોમાં જે ખેલાડી માથામાં વાગવાને કારણે આઉટ થાય છે તેના સ્થાને એક અવેજી ખેલાડી લાવવામાં આવશે.
ઇમેજ સ્રોત, Getty Images
હાલમાં, ODIમાં, બૉલિંગ ટીમ 50 ઓવર નાખવા માટે બે બૉલનો ઉપયોગ કરે છે. બૉલિંગ ટીમ દ્વારા દર 25 ઓવર માટે એક નવો બૉલ વપરાય છે.
ICC એ આ નિયમમાં ફેરફાર કર્યો છે. તે મુજબ, બૉલિંગ ટીમે ઇનિંગ શરૂ થયાના 34 ઓવરની અંદર બે નવા બૉલનો ઉપયોગ કરવો પડશે. એટલે કે, 17 ઓવરની અંદર એક નવો બૉલ અને આગામી 17 ઓવરની અંદર એક નવા બૉલનો ઉપયોગ કરવાનો રહેેશે.
પહેલાંથી ઉપયોગમાં લેવાયેલા બે બૉલમાંથી એક બૉલ છેલ્લી 15 ઓવર માટે વાપરવો પડશે. ICCના જણાવ્યા પ્રમાણે આ ફેરફાર બેટિંગ અને બૉલિંગમાં સંતુલન લાવવાના ઉદ્દેશ્યથી કરવામાં આવ્યો છે.
ICC એ કહ્યું છે કે જો વરસાદને કારણે મૅચ 25 ઓવર કે તેથી ઓછી કરવામાં આવે છે, તો બૉલિંગ ટીમે ફક્ત એક જ નવા બૉલનો ઉપયોગ કરીને બૉલિંગ કરવી પડશે. આ કિસ્સામાં બે બૉલનો ઉપયોગ કરવાનો સામાન્ય નિયમ લાગુ પડતો નથી.
ICC એ સ્પષ્ટતા કરી છે કે જે બૅટ્સમૅન બહાર હોય અથવા રમવામાં અસમર્થ હોય, તેના રિપ્લેસમેન્ટ વિશે શું કરવું જોઈએ.
આ મુજબ, બંને ટીમોએ મૅચ શરૂ થાય તે પહેલાં મૅચ રેફરીને રિપ્લેસમેન્ટ ખેલાડીઓની યાદી આપવી પડશે.
ખેલાડીઓએ તે પાંચ ખેલાડીઓમાંથી એક વિકેટકીપર, એક બૅટ્સમેન, એક ફાસ્ટ બૉલર, એક સ્પિનર અને એક ઑલરાઉન્ડરનાં નામ આપવાં પડશે.
જે ખેલાડી ઈજાગ્રસ્ત થઈને બહાર હોય તે ખેલાડીને તે મુજબ બદલવા જોઈએ. જો કોઈ ઝડપી બૉલરને માથામાં ઈજા થાય અને તે ઈજાગ્રસ્ત થઈને બહાર હોય, તો તેની જગ્યાએ ફક્ત એક ઝડપી બૉલર જ મેદાનમાં આવવો જોઈએ.
ICC એ નિયમ લાદ્યો છે કે જો કોઈ બૅટ્સમૅન માથામાં ઈજાગ્રસ્ત થઈ જાય તો તેની જગ્યાએ ફક્ત એક જ બૅટ્સમૅન મેદાનમાં આવવો જોઈએ.
ગયા વર્ષે જાન્યુઆરીમાં ઇંગ્લૅન્ડની સામેની ટી20 મૅચમાં ભારતીય ટીમના પ્રદર્શનની ભારે ટીકા થઈ હતી.
બૅટિંગ ઑલરાઉન્ડર શિવમ દુબે માથાના દુખાવાને કારણે આગળ રમવાનું ચાલુ રાખી શક્યા ન હતા, તેથી તેમના સ્થાને બૉલિંગ ઑલરાઉન્ડર હર્ષિત રાણાને ટીમમાં લાવવામાં આવ્યા હતા. તેમણે સારી બૉલિંગ પણ કરી અને ત્રણ વિકેટો લીધી, જેનાથી ટીમને જીત પણ મળી.
કંકશનનો શિકાર થયેલા ખેલાડીના સ્થાને બૅટિંગ ઑલરાઉન્ડરને બદલે બૉલિંગ ઑલરાઉન્ડરનો સમાવેશ કરવાની મૅચ રેફરીની મંજૂરીની આંતરરાષ્ટ્રીય સ્તરે ટીકા થઈ. આ પછી, ICC એ એક નિયમ રજૂ કરવાની યોજના બનાવી કે કંકશનની પરિસ્થિતિમાં અવેજી ખેલાડીઓએ ચોક્કસ ભૂમિકામાં ફિલ્ડિંગ કરવી પડશે.
એટલે કે, જો કોઈ બૉલરને માથામાં દુખાવો થાય છે, તો બૉલરને તેની જગ્યાએ રમવાની મંજૂરી આપી શકાય છે, અને જો કોઈ વિકેટકીપરને માથામાં દુખાવો થાય છે, તો વિકેટકીપરને તેની જગ્યાએ અવેજી તરીકે રમવાની મંજૂરી આપી શકાય છે.
MCC (મૅરીબૉર્ન ક્રિકેટ ક્લબ) એ બાઉન્ડ્રીની બહાર કૅચ પકડવાની “બન્ની હૉપ” પદ્ધતિ પર પ્રતિબંધ મૂક્યો છે.
કેટલાક કૅચ રમતમાં ટર્નિંગ પૉઇન્ટ બની શકે છે. તેમાં, કૅચ બાઉન્ડ્રી લાઇનની બહાર લેવામાં આવે છે અથવા જ્યારે કોઈ ફિલ્ડર કૅચ લેતી વખતે કાબુ ગુમાવે છે અને બૉલ હવામાં ફેંકે છે અથવા બાઉન્ડ્રી લાઇનની બહાર જતા બીજા ફિલ્ડર પર ફેંકે છે.
આ કૅચ વિશે વિવિધ શંકાઓ ઊભી થાય છે એટલે, MCC એ બન્ની હૉપ કૅચ પર સંપૂર્ણપણે પ્રતિબંધ મૂક્યો છે.
આ મુજબ, ફિલ્ડરે બાઉન્ડ્રીની બહાર જતા બૉલને પકડવા માટે ફક્ત એક જ વાર પકડવાની જરૂર છે.
કૅચ કરતાં પહેલાં, ફિલ્ડર બાઉન્ડ્રીની અંદર હોવો જોઈએ અને કૅચ લીધા પછી, તેણે બાઉન્ડ્રીની અંદર પણ હોવું જોઈએ.
ઇમેજ સ્રોત, Getty Images
ઑસ્ટ્રેલિયામાં 2023 માં બિગ બૅશ લીગ T20 મૅચમાં બ્રિસ્બેન હીટ અને સિડની સિક્સર્સ વચ્ચે લેવાયેલા એક કૅચને કારણે નિયમમાં ફેરફાર કરવામાં આવ્યો હતો.
સિડની સિક્સર્સના ખેલાડી જૉર્ડન સિલ્કે લૉંગ ઑફ પર શૉટ લીધો અને બ્રિસ્બેનના ખેલાડી નીસરે તેને કૅચ કર્યો.
જ્યારે નીસરે કૅચ લીધો, ત્યારે તેઓ બાઉન્ડ્રીની બહારના ગૅપમાં ઊડી ગયો અને તેને કૅચ કર્યો. કૅચ લીધા પછી બીજી જ ક્ષણે, નીસરે બૉલ હવામાં ફેંક્યો અને બાઉન્ડ્રીની અંદર આવ્યા, ગૅપમાં પાછા કૂદી ગયા અને બૉલ કૅચ કર્યો.
જ્યારે નીસરે કૅચ લીધો, ત્યારે તેમના બંને પગ બાઉન્ડ્રીની બહારના ગૅપમાં હતા અને જમીનને સ્પર્શ્યા ન હતા. કૅચ લીધા પછી તેમણે પોતાનો પગ બાઉન્ડ્રીની અંદર મૂક્યો હોવાથી તેને કૅચ જાહેર કરવામાં આવ્યો.
નીસરે આ રીતે કૅચ કર્યો તેનાથી એક મોટો વિવાદ ઊભો થયો હતો, અને બન્ની હૉપ કૅચ પર પ્રતિબંધ મૂકવાની માંગ ઊઠી હતી.
ઇમેજ સ્રોત, Getty Images
જૂના નિયમ મુજબ, જો કોઈ ફિલ્ડર કૅચ લેતી વખતે બૉલને બાઉન્ડ્રીની બહાર જવાનો પ્રયાસ કરે છે, અને બૉલ બીજા ફિલ્ડરને ફેંકે છે, અને તે ફિલ્ડર પણ બાઉન્ડ્રીની અંદર હોય ત્યારે બૉલને પકડી લે છે, તો તેને કૅચ ગણવામાં આવે છે.
જોકે, નવા નિયમ મુજબ, જ્યારે બૉલ પકડાય છે ત્યારે પ્રથમ ફિલ્ડર અથવા બીજો બૉલર ફિલ્ડિંગ બાઉન્ડ્રીની અંદર હોવો જોઈએ. જો, બૉલ પકડાય તે પહેલાં, કૅચર બાઉન્ડ્રી લાઇનની બહાર જાય છે, તેને પકડે છે, બીજા ખેલાડી પર ફેંકે છે અને તે પણ તેને પકડે છે, તો તેને કૅચ ગણવામાં આવશે નહીં, તેને ફોર કે સિક્સર ગણવામાં આવશે.
બીબીસી માટે કલેકટિવ ન્યૂઝરૂમનું પ્રકાશન
SOURCE : BBC NEWS
