लॉस एंजेलिसमध्ये हिंसाचार, जाळपोळीनंतर नॅशनल गार्ड्सना तैनात करत ट्रम्प यांनी काय संदेश दिला?

गेल्यावर्षी निवडणूक प्रचारात अमेरिकेचे राष्ट्राध्यक्ष डोनाल्ड ट्रम्प यांनी अमेरिकेच्या रस्त्यांवर डाव्यांची अराजकता सहन करणार नसल्याचं म्हटलं होतं. या विरोधात राष्ट्राध्यक्षांची शक्ती वापरणार असल्याचंही ते म्हणाले होते.

शनिवारी कॅलिफोर्नियामध्ये इमिग्रेशन आणि सीमा शुल्कसंबंधींच्या पावलांविरोधात लोक आंदोलनासाठी रस्त्यांवर उतरले तेव्हा या इशाऱ्याची अंमलबजावणी करण्याची संधी ट्रम्प यांना मिळाली.

आंदोलनांमध्ये काही ठिकाणी हिंसाचार व जाळपोळीच्या घटना घडल्याने राष्ट्राध्यक्ष डोनाल्ड ट्रम्प यांनी तातडीने नॅशनल गार्ड्स तैनात केले.

स्थानिक प्रशासन आणि गव्हर्नरची हरकत असूनही प्रशासनाने हा निर्णय घेतला.

या निर्णयावर टीका झाली असून, या हालचाली भविष्यातील मोठ्या जनआंदोलनांची नांदी ठरतील का, याकडे सर्वांचे लक्ष लागलं आहे.

हे विरोधी आंदोलन बहुतांश ठिकाणी शांततेत पार पडल्याचं लॉस एंजेलिस पोलिसांनी सांगितलं. हिंसक चकमकींवर नियंत्रण मिळवण्यात यश आल्याचंही स्थानिक अधिकाऱ्यांनी सांगितलं.

ट्रम्प सरकारमधील अधिकाऱ्यांनी इमिग्रेशन एजंटांना लक्ष्य करून जखमी केलं जात असल्याचं म्हटलं. तर स्थानिक पातळीवर कायदा-सुव्यवस्थेची जबाबदारी सांभाळणाऱ्यांनी अत्यंत संथ प्रतिसाद दिला.

गृहमंत्री (अंतर्गत सुरक्षा किंवा होमलँड सिक्युरिटी) क्रिस्टी नोएम यांनी रविवारी सकाळी सीबीएस न्यूजला सांगितलं की, ”लॉस एंजेलिस पोलिसांची मदत मिळण्यासाठी अनेक तास वाट पाहावी लागत होती.

एखादा अधिकारी धोक्यात सापडेल, तेव्हाच ते मदतीला येतील. पण जेव्हा हिंसक आंदोलनं सुरू असतात, तेव्हा अशी वर्तणूक उपयोगी ठरत नाही,” असं त्यांचं म्हणणं होतं.

तर लॉस एंजेलिस पोलिसांच्या मते, “परिस्थितीनुसार, शक्य तितक्या लवकर कारवाई करण्यात आली. पोलिसांना माहिती मिळताच 55 मिनिटांत जमावाला पांगवण्याचं काम सुरू करण्यात आलं होतं.”

गव्हर्नर गेविन न्यूजॉम यांचा विरोध असूनही ट्रम्प यांनी शांतता राखण्यासाठी कॅलिफोर्निया नॅशनल गार्डचे 200 जवान तैनात केले.

तर संरक्षण मंत्री पीट हेगसेथ यांनी यासाठी यूएस मरीनही हाय अलर्टवर ठेवण्यात आल्याचं सांगितलं.

अमेरिकेच्या भूमीवर कर्तव्यावर तैनात नौदल कर्मचाऱ्यांचा वापर हे एक दुर्मिळ उदाहरण असेल.

रविवारी सकाळपर्यंत ट्रम्प यांनी विजय जाहीर करायला सुरुवात केली आणि पुन्हा शांतता राखण्यात यश आलं म्हणून नॅशनल गार्ड्सचे ते आभार मानत होते. मात्र, नॅशनल गार्ड्सचे सुरक्षा कर्मचारी तिथे अजून पूर्णपणे आलेलेही नव्हते.

या आंदोलनावर नियंत्रण ठेवण्यासाठी ट्रम्प यांनी ज्या वेगानं पावलं उचलली त्यावरून असं दिसतं की, प्रशासन पूर्णपणे सज्ज होतं. आधीच त्यांनी ठरवलं होतं की, अशी परिस्थिती निर्माण झाली तर ते पूर्णपणे तयार राहतील.

व्हाईट हाऊसचा विश्वास आहे की, कायदा-सुव्यवस्था राखणं आणि कडकपणे प्रवर्तन नियम लागू करणं हेच त्यांचं यश आहे.

ट्रम्प यांनी केलेली कारवाई त्यांच्या समर्थकांना उत्साहित करेल. तसेच ही कृती लोकांच्या सुरक्षेबाबत काळजी करणाऱ्या स्वतंत्र विचारांच्या लोकांनाही त्यांच्या बाजूनं आकर्षित करू शकते.

नोएम यांनी त्यांच्या मुलाखतीत सांगितलं की, 2020 मध्ये मिनेसोटामधील ‘ब्लॅक लाइव्ह्ज मॅटर्स’ चळवळीदरम्यान झालेल्या विरोधप्रदर्शनांना कुठलाही प्रतिबंध न करता पसरू दिले गेले. पण नवीन ट्रम्प प्रशासन अशा प्रकरणांना वेगळ्या पद्धतीनं हाताळणार आहे.

“आम्ही 2020 ची पुनरावृत्ती होऊ देणार नाही,” असं त्या म्हणाल्या.

यावर डेमोक्रेट्सनं म्हटलं की, प्रशासनाने रेस्तराँ आणि दुकानांत मास्क घातलेले आणि लष्करी वर्दीतील सुरक्षारक्षक पाठवून नागरिकांना अटक करणं हे चिथावणीखोर पाऊल होतं.

राष्ट्राध्यक्षांनी प्रशिक्षित सैनिक तैनात करण्यास जेवढा उत्साह दाखवला तो गरजेचा नव्हता. न्यू जर्सीचे सिनेटर कोरी बुकर म्हणाले, “अशा तैनातीची विनंती केली गेली नव्हती, तेव्हा असं करणं म्हणजे केवळ पिढ्यानपिढ्या पासून चालत आलेली परंपरा मोडणं नाही तर हे वातावरण आणखी भडकवणारं आणि बिघडवणारं पाऊल आहे.”

त्यांनी म्हटलं, “यापैकी अनेक निदर्शनं शांततेत यासाठी होत आहेत, कारण अमेरिकन राष्ट्राध्यक्ष जे लोक त्यांच्या स्थलांतर सुनावणीसाठी येत आहेत अशांना अटक करून अराजकता आणि गोंधळ निर्माण करत आहेत. असं करून ते लोक फक्त कायदा पाळण्याचा प्रयत्न करत आहेत.”

अमेरिकेत उन्हाळ्यात आंदोलनं करण्याची एक दीर्घकाळची परंपरा आहे, आणि अजून जून महिन्याची सुरुवातच झाली आहे.

ट्रम्प यांच्या दुसऱ्या कार्यकाळाच्या पाच महिन्यांनंतर कॅलिफोर्नियामध्ये झालेले हे आंदोलन वेगळा अपवाद असू शकतं किंवा येणाऱ्या काळातील मोठ्या नागरी आंदोलनाचे पहिले संकेत असू शकतात.

(बीबीसीसाठी कलेक्टिव्ह न्यूजरूमचे प्रकाशन)